Oogstdienst en 6^evan het project Grote Kerk Groene Kerk

Spreker: Huib Sneep

Vanaf mijn 17^eben ik vegetariër. Maak u niet bezorgd, ik zal niet proberen u over te halen om ook vegetariër te worden, maar ik wil u wel vertellen waaróm ik vegetariër ben geworden.

Ik reed al jaren paard, toen ik een keer ergens paardenvlees kreeg. Ik kon het niet eten. Ook andere soorten vlees herinnerden mij teveel aan het levende dier, dat dat stukje vlees was geweest. Die weerzin werd nog versterkt door de gang van zaken in de bio-industrie. Ik ging lezen over vegetarisme en ik ontdekte dat vegetarisch eten heel gezond is, en dat er goede económische redenen zijn voor een vegetarische voeding. Dieren worden vetgemest met hoogwaardig en eiwitrijk voedsel. Van dat voedsel zouden veel arme mensen volwaardig kunnen eten. Nu verdwijnt het in de magen van dieren en vervolgens in de magen van veel minder rijke westerlingen. Al die dingen samen maakten van mij een overtuigd vegetariër. Ook in de Bijbel wordt voeding in verband gebracht met gezondheid en economie en met respect voor alles wat ons door is God gegeven en dus met bewust leven.

De Bijbel geeft voorschriften over voeding, maar die zijn niet eenduidig. In Genesis 1, over de schepping, geeft God ons planten en vruchten als voeding. Volgens Genesis 9, als de mensheid met Noach een nieuwe doorstart mag maken, mag ook vlees op het menu. In Leviticus en Deuteronomium wordt dat verder uitgewerkt. Er is verschil tussen reine en onreine dieren, tussen dieren die je wel en dieren die je niet mag eten.

Wat moet je nu doen? En moet je überhaupt wel de Oudtestamentische voorschriften volgen? Joden doen dat, maar christenen toch niet? Jezus ging daar al vrij mee om en ook Paulus had er zijn eigen gedachten bij.

Ik denk niet dat we die voorschriften letterlijk hoeven te volgen. In de Bijbel worden mensen gezien als vrije wezens, die zelf na kunnen denken en zelf keuzes kunnen maken. De Bijbel wijst de richting, maar hoe wij, in onze tijd en in onze wereld dat invullen, dat is aan ons.

Wat zijn dan zulke richtingwijzers?

• Zowel de planten als de dieren zijn door God gewild en door God geschapen
• Ze zijn door God geliefd en gewaardeerd en een bron van vreugde. Dat kunnen ze dan ook voor ons zijn. Een rijkdom. Een bron van vreugde.
• We gaan dan ook respectvol met hen om.
• Planten zijn ons als voedsel gegeven. En – volgens sommige teksten – bepaalde dieren ook.
• Planten zijn er zomaar, hier, dichtbij ons; we hoeven niet de hele wereld over te reizen om ze te zoeken.
• Planten zijn er in een enorme variëteit en ze zijn belangrijk voor de mens.
• De mens krijgt de verantwoordelijkheid er goed mee om te gaan.

Dat is allemaal goed en wel, denkt u misschien, maar daarom hoeven we het in de kerk toch nog niet over voeding te hebben? In de kerk gaat het toch over geloof? Toch niet over zulke aardse zaken als voedsel? Ja, toch wel. Denkt u maar aan het Onze Vader. Daarin bidden wij:

Geef ons heden ons dagelijks brood. Dat dagelijks brood is zo belangrijk dat het voorkomt in het kerngebed van ons geloof.

En denkt u maar aan het beloofde land. Dat is een land van melk en honing. Dat wil zeggen:

Daar is genoeg om van te leven – melk – en daar is vreugde en overvloed – daarvoor staat die zoete honing.

Denkt u ook aan het avondmaal. Jezus deelt zichzelf aan ons uit. De tekenen daarvan zijn: brood en wijn. Weer die twee bij elkaar: brood hebben wij nodig om van te leven, en de wijn brengt vreugde. Jezus zelf wordt voeding voor óns. Híj is voor ons: léven en vreúgde.

We lazen ook die bekende zin uit 1 Kor 6. Daarin staat dat ons lichaam een tempel is van de Heilige Geest. Waarom zouden we dat niet betrekken op onze voeding. Ons lichaam is een tempel. In die tempel woont de Heilige Geest, woont God zelf. God heeft ons lichamelijke bestaan uitgekozen: daar wil Hij wonen. Alleen in ons lijfelijke bestaan kunnen wij laten zien wie God is en wat Hij doet. Daarin kunnen wij God eren. Alleen zo. Anders kan het niet. Nu, daar wil je dan toch goed voor zorgen!

Iemand zei eens: de Heilige Geest woont niet graag in een vermoeid lichaam. Daar kunnen we ons iets bij voorstellen. Als je moe bent, kun je niet veel hebben. Als je goed uitgerust bent, voel je je veel beter. Dan is het veel gemakkelijker om het mooie en goede te zien en om vriendelijk te zijn. Dat is ook zo als je gezond eet en leeft.

Dat wil niet zeggen, dat de Heilige Geest niet in een lichaam zou kunnen wonen van iemand die ziek is. Integendeel, in onze gemeenschap zie ik vaak, hoe juist iemand die ziek is, vanuit een grote geestkracht en liefde veel kan betekenen voor anderen. Maar ook wie ziek is, heeft baat bij een gezonde voeding en er zijn zelfs ziekten die door een gezond voedingspatroon genezen kunnen worden. Momenteel zijn er dan ook artsen, die ernaar streven, dat in de toekomst veel ziekten worden voorkomen door een gezonde voeding en een gezonde leefwijze. Ik vind het verhaal over Daniël een inspirerend voorbeeld. Met een menu van groenten en water, wordt hij lichamelijk en mentaal een stuk sterker dan die mensen die de overdadige, koninklijke spijzen eten. Mij werd als kind dit verhaal vaak voorgehouden.

Wees heilig, spreekt God tot het volk Israël. Wees heilig, want Ik, de Heer uw God ben heilig.

Jij, met al jouw gaven, jij bent een woonplaats van God. Doe daarom niet zomaar wat iedereen doet, maar zonder je zo nu en dan af, en luister naar het woord van God, en bedenk, wat dat voor jou zou kunnen betekenen.

In de Bijbel is er ook een verband tussen voeding en economie. In de Bijbel is voeding een gave van God. Het is er: niet overal op de wereld hetzelfde, maar het is er. Met alles wat hier in onze eigen omgeving groeit en leeft zouden wij ons volwaardig kunnen voeden. Dat is ook zo in veel andere delen van de wereld. Het is dus niet noodzakelijk om voeding over de hele wereld heen en weer te rijden of te vliegen. Voeding er is – hier om ons heen – volop en voor iedereen. Maar wij hebben er een product van gemaakt – wij willen er rijk mee worden.

Ik zag eens een documentaire over het gebruik van suiker: ‘That Sugar Film’. Bij wijze van onderzoek at een jonge, gezond levende journalist een tijdlang, wat volgens de reclame gezond is. Dus geen fastfood en geen snoep en koek. Nee, gewoon al die producten die in de supermarkt liggen. Aan 80% van die eetwaren in de supermarkt is suiker toegevoegd.

Een eeuw geleden was suiker nog een extraatje. Nu krijgt de gemiddelde westerling 40 theelepels suiker per dag binnen. Toen deze onderzoeker met zijn experiment begon, zei één van de artsen uit het team dat hem begeleidde: dit is gekkenwerk, het is echt gevaarlijk, maar aan de andere kant – dit is wat iedereen altijd al doet.

De gezondheid en de conditie van de onderzoeker gingen heel snel achteruit, om nog maar niet te spreken van de verslavende werking van suiker.

Eten is geen gave van God meer, maar een verdienmodel. Er zijn bedrijven – en hun managers – die op die manier heel rijk worden. De boeren en groente- en fruittelers worden uitgeknepen, en van miljoenen mensen, nu ook al in Afrika en Azië, wordt de gezondheid ondermijnd. Vaak zijn dat juist de armere mensen, want die suikerrijke producten lijken heel goedkoop, maar je raakt zomaar verslaafd en gaat daarom steeds meer kopen.

In het laatste nummer van het maandblad van de PCOB stond een mooie reportage over plekken in de wereld, waar veel mensen gezond oud worden. Ook hun voeding speelt daarbij een rol. Zij leven van de gewassen in hun directe omgeving, sober, eenvoudig en vol vreugde. Het valt mij op, dat ik me rijk voel als ik appels aan onze eigen appelboom zie hangen. Of als ik bij de groenteboer terugkom, met allemaal prachtige groenten en fruit in mijn tas. Of als ik gezellig met een groep mensen aan tafel zit en we eten samen een feestelijke maar gezonde en niet al te overdadige maaltijd. Voeding en gezondheid en economie hebben met elkaar te maken en ook met levensvreugde en een menswaardig leven voor allen.

Ik ben vegetariër. U maakt uw eigen keuzen, maar voor ons allemaal geldt: de bijbel laat ons zien hoe belangrijk voeding is en hoe wij daar wijs mee om kunnen gaan: tot eer van God

en tot heil van onszelf, van onze naaste en van de aarde.

‘Here Jezus, om uw woord zijn wij hier bijeengekomen.

Heilig ons, dat wij U geven hart en ziel en heel ons leven. (lied 328).

Amen.